W Stanach Zjednoczonych rejestruje się rocznie niemal 2 miliony przypadków prześladowań w miejscu pracy. W Wielkiej Brytanii ponad 10% pracowników zgłasza zażalenia o zastraszaniu w miejscu pracy. Dane te są niepokojące nie tylko ze względów etycznych, ale również ekonomicznych. Szacuje się, że dewiacyjne zachowania pracowników powodują straty dla właścicieli firm przekraczające 200 miliardów USD rocznie, są one także przyczyną 30% przypadków upadku firm w Stanach Zjednoczonych. W samej Australii pojedynczy przypadek oszustwa popełnionego przez pracowników kosztuje firmę średnio 2,1 milionów USD.
Od wielu lat prowadzone są intensywne badania nad przyczynami dewiacyjnych zachowań w miejscu pracy oraz nad sposobami zapobiegania im. Badania wykazują zgodnie, że główną przyczyną nieetycznych zachowań w miejscach pracy, takich jak kradzież własności firmy, agresja wobec współpracowników, oszustwa, nieprzykładanie się do obowiązków czy częsta nieobecność w pracy, jest niska satysfakcja z pracy.
Niezadowoleni pracownicy mają skłonność do odczuwania frustracji, irytacji oraz braku cierpliwości, co z kolei zwiększa prawdopodobieństwo przejawiania przez nich zachowań szkodliwych dla firmy. Nieetyczne zachowania pracowników pojawiają się również w efekcie odczuwania przez nich niesprawiedliwości w miejscu pracy, nieodpowiedniego dopasowania obowiązków do pracownika, niejasność wykonywanej roli w organizacji oraz braku zaufania. Z powyższych danych wynika więc, że wystąpienie w firmie dewiacyjnych zachowań pracowników niekoniecznie oznacza, że zatrudniono złych pracowników. W rzeczywistości może się okazać, że firma nie zadbała o właściwą kulturę organizacyjną i standardy etyczne, w wyniku czego dobrzy pracownicy przejawiają niewłaściwe zachowania. Kradzież własności firmy, oszukiwanie klientów i przełożonych mogą tak naprawdę wskazywać na brak zaspakajania potrzeb pracowników. Jeżeli pracownicy są przeświadczeni, że w miejscu pracy panuje niesprawiedliwość, często dochodzić może do zachowań dewiacyjnych, jak kradzieże, niewypełnianie obowiązków, agresja, częsta nieobecność w pracy oraz wysoka fluktuacja kadr.
Ważnym narzędziem diagnozującym stan satysfakcji i percepcji pracowników są badania ich opinii i postaw. Badania te pozwalają nie tylko na wykrycie nieetycznych zachowań w firmie, ale mogą również chronić przed ich pojawieniem się. Badania takie wpływają również korzystnie na samą satysfakcję z pracy pracowników. Dzięki takim badaniom zatrudnieni czują się bardziej dowartościowani – mają poczucie, że ich zdanie jest dla firmy cenne.
Nieprzeprowadzanie takich badań może natomiast przyczyniać się do pojawiania się w firmie zachowań niepożądanych. Firmy bezpieczeństwa wewnętrznego radzą pracodawcom, aby uzyskiwały informacje o problemach napotykanych przez pracowników poprzez przeprowadzenie badań. Mogą w ten sposób zapobiec kryminalnym zachowaniom, takim jak podpalanie, kradzież, sabotaż, malwersacja czy morderstwo. Odnotowano przypadki, gdy niezadowoleni pracownicy dokonali podpalenia, aby dać upust swojej wrogości wobec przełożonych. Zdarza się również, że pracownicy uszkadzają drogie wyposażenie albo niszczą dokumentację firmy, gdyż uważają, że przełożeni nie rozumieją ich potrzeb.
Jednym z przykładów zaniedbywania potrzeb pracowników był skandal związany z firmą telekomunikacyjną WorldCom. Bernie Ebbers, były dyrektor generalny tego przedsiębiorstwa, zyskał sławę jako doskonały lider. Sprawił on bowiem, że WorldCom stał się telekomunikacyjną potęgą. O ile Ebbers sprawdzał się doskonale w kwestiach strategii rynkowych i ekonomicznych, o tyle zawiódł we wprowadzeniu odpowiednich standardów etycznych w miejscu pracy. W efekcie firma została zniszczona od wewnątrz w wyniku serii finansowych skandali wywołanych przez jej pracowników. Doprowadziły one do jednego z największych przypadków bankructwa firmy w historii USA.
Brak wyraźnych i poprawnych standardów etycznych spowodowało również ogromne straty w firmie Beech-Nut. Beech-Nut oraz jej dostawca Universal Juice Company zostały obciążane 2 milionami USD grzywny oraz dodatkową karą wysokości 7,5 milionów USD za uregulowanie pozwu zbiorowego wniesionego przez klientów oraz handlarzy detalicznych. Pracownicy firmy sprzedawali na początku koncentrat soku jabłkowego, a późnej wodę z cukrem pod etykietą 100% soku. Wynajęte przez Beech-Nut laboratorium stwierdziło, że sok jest rozcieńczony. Pomimo tego jednak kadra kierownicza zdecydowała się na jego sprzedaż. Ogółem koszty związane z oszustwami pracowników kosztowały firmę Beech-Nut 25 milionów USD.
Skandale etyczne w biznesie są szeroko rozpowszechniane poprzez media. Uważa się jednak, że tego typu spektakularne skandale stanowią zaledwie 10% strat, jakie firmy ponoszą w wyniku nieetycznego zachowania pracowników. Okazuje się, że ogromną część strat firm powodują z pozoru mało znaczące niewłaściwe zachowania pracowników, takie jak:
Te, z pozoru drobne kwestie mogą okazać się bardzo kosztowne dla firmy. Pracownicy przejawiający niewłaściwe zachowanie w miejscu pracy nie tylko nie wywiązują się z własnych obowiązków. Wpływają także na jakość pracy współpracowników, na kulturę oraz reputację całej firmy. Badania opinii i postaw pracowników są skutecznym narzędziem zapobiegania pojawieniu się dewiacyjnych zachowań w miejscu pracy. Jeżeli pracownicy odczuwają, że ich rola oraz opinia są istotne dla firmy, mają częściej na względzie jej dobro. Wiedzą bowiem, że przyczyniają się do jej rozwoju. Pracownicy, którzy są traktowani z szacunkiem, podzielają etykę organizacji. Uważając ją za sprawiedliwą, mają również tendencję do dbania o dobro firmy i jej własność. Tacy pracownicy niezwykle rzadko przejawiają dewiacyjne zachowania w miejscu pracy. Przeprowadzanie regularnych badań opinii pracowników zwiększa również satysfakcję z pracy. Ta z kolei przyczynia się do traktowania swojego zatrudnienia nie tylko w kategoriach obowiązku i źródła utrzymania, ale także powołania.
Stosowanie badań opinii pracowników pozwala również na budowanie sieci zaufania w miejscu pracy. Jej powstanie znacznie obniża prawdopodobieństwo zachowań dewiacyjnych. Wynika to z faktu, że wiele nieetycznych zachowań w miejscu pracy nie ma źródeł w egoistycznych pragnieniach pracowników, a jest reakcją na nieprzyjazną atmosferę w firmie.
Co roku firmy na całym świecie ponoszą ogromne straty związane z konsekwencjami nieetycznych zachowań własnych pracowników. Często są one wynikiem ignorowania potrzeb personelu. Zatrudnieni, którzy odczuwają, że ich zdanie i rola nie są istotne dla firmy, mają niższą satysfakcję z pracy. W efekcie może to prowadzić do pojawienia się dewiacyjnych zachowań w firmie.
Jeżeli przedsiębiorstwo słynie z niskiej satysfakcji własnych pracowników, to jej potencjalni klienci nie będą skłonni korzystać z jej usług. Będą bowiem przeświadczeni, że jakość sprzedawanych dóbr czy usług jest niska. Również może pojawić się problem z pozyskaniem odpowiednich pracowników – dobrzy kandydaci nie będą chcieli pracować w firmie, która słynie z nieprzyjaznej atmosfery i niezadowolonych pracowników.
Skutecznym narzędziem identyfikowania potrzeb pracowników oraz zapobiegania nieetycznym zachowaniom jest przeprowadzanie regularnych badań opinii i postaw pracowników. Tego typu badania przyczyniają się do budowy wzajemnego zaufania w firmie, zaangażowania oraz satysfakcji pracowników. Badania opinii i postaw pracowników pozwalają na szybką diagnozę problemów, z którymi mierzą się zatrudnieni oraz na dopasowanie właściwych środków ich rozwiązywania.