Większość pracowników naprawdę ciężko pracuje. W świecie zdominowanym przez korporacje, które prześcigają się w zdobywaniu tych najlepszych, nieubłaganie rosną stawki wynagrodzeń. Dlatego, aby zapewnić odpowiedni poziom płac swojej kadry, często koniecznym jest przekroczenie założonego budżetu. Ale czy musi tak być? Dobra wiadomość – wcale nie. Zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego w 2007 roku, uznanie i pochwały oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu komunikacji to najbardziej pożądane przez pracowników pozafinansowe elementy systemu wynagradzania.
Benefity mogą przyjąć różnorodną formę. Natomiast wszystkie mają wspólny cel – zwiększać motywację, zadowolenie i efektywność pracowników. Poniżej przedstawiono szereg propozycji na to, jak docenić swoich pracowników bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów. Niektóre z nich – choć banalne – często pomijane są w strategiach wynagradzania.
Elastyczny czas pracy
Nie ma lepszej nagrody dla pracownika, niż możliwość uelastycznienia czasu pracy. Z tym stwierdzeniem zgadzają się chyba wszyscy. „Flexi-praca” – jak nic innego – pomoże pracownikowi zachować równowagę pomiędzy życiem zawodowym i rodzinnym. Wiele osób wykorzystuje ten czas na załatwienie chociażby spraw urzędowych, wizyty u lekarza, czy po prostu na zabawę z dziećmi. Zapewnienie pracownikowi większej swobody działania z pewnością korzystnie wpłynie na jego relacje z pracodawcą. O ile przywilej uelastyczniania godzin pracy nie będzie nadużywany, przyczyni się do zwiększenia poziomu wzajemnego zaufania obu stron. Co więcej – jeżeli oferowany będzie tym, którzy naprawdę na niego zasługują – tego rodzaju dojrzałe relacje partnerskie najprawdopodobniej zatrzymają pracownika w firmie na dłużej.
Pochwały
Każdy lubi usłyszeć dobre słowo. Szczególnie za dobrze wykonaną pracę. Należy zatem pamiętać, by chwalić pracownika. Często. I najlepiej, jeśli poza ustna pochwałą – a czasem i choćby symboliczną nagrodą pieniężną – otrzyma on ją w postaci odręcznie napisanej notatki.
Pewien prezes jednej z amerykańskich firm, miał zwyczaj wypisywania pochwał na banknotach o niewielkim nominale. Dla pracowników otrzymanie takiej nagrody było na tyle istotne, że kolekcjonowali oni swoje „dolarówki”. W ciągu dwóch lat tylko jedna osoba zapytała, czy szef nie miałby nic przeciwko wydaniu ofiarowanego jej banknotu. Z pewnością taka forma nagrodzenia pracownika stanowić będzie doskonałe uzupełnienie wynagrodzenia pieniężnego.
Uprzyjemnianie czasu pracy
Aby zwiększyć efektywność działań pracowników, bez ponoszenia dodatkowych kosztów płac, należy rozplanować ich czas w taki sposób, by praca sprawiała im przyjemność. Bardzo ważnym elementem wynagradzania pozafinansowego jest organizowanie różnorodnych akcji i eventów, które urozmaicą czas spędzony nad codziennymi obowiązkami.
W jednej z międzynarodowych firm, pracownicy zostali poproszeni o przyniesienie swoich zdjęć z okresu dzieciństwa. Wszystkie fotografie wywieszono na jednej, wspólnej tablicy. Zadaniem pracowników było dopasowanie tychże zdjęć do ich kolegów z biura. Dzięki temu grupa silniej się integrowała, a luźniejsza atmosfera korzystnie wpływała na wyniki pracy. W efekcie – w ciągu jednego tygodnia – produktywność pracowników wzrosła.
Swobodna komunikacja
Ważnym elementem wspierającym strategię wynagradzania jest również właściwie opracowany system wymiany informacji. Należy zatem umożliwiać pracownikom swobodne komunikowanie się między sobą, z klientami oraz z członkami kadry zarządzającej. Będą czuli się ważni i potrzebni, co – bez konieczności generowania dodatkowych kosztów – może pomóc w dalszym rozwoju ich kariery.
„No-shoes policy”
Gdzie czujemy się najlepiej? We własnym domu. A dlaczego? Ponieważ jest nam tam wygodnie. Wielu specjalistów ds. HR proponuje, by firmy zdobyły się na wprowadzenie „no-shoes policy”. Czyli – kiedy nie wymaga tego sytuacja – pracodawca powinien zrezygnować z egzekwowania eleganckiego ubioru wśród pracowników. Im osoba czuje się wygodniej, tym większa jest efektywność jej działań. Skupia się na realizacji swoich zadań, a nie na tym, czy jej strój i dodatki do siebie pasują.
Pamięć o ważnych wydarzeniach z życia pracownika
Są momenty, w których wynagrodzenie pieniężne schodzi na dalszy plan. Szczególnie w sytuacji, kiedy pracownikowi urodzi się dziecko lub kiedy zawiera on związek małżeński. Każdy poczuje się miło, gdy pracodawca chociaż złoży mu gratulacje. Istotnym jest, aby celebrować ważne wydarzenia z życia pracownika. Korzystnie wpłynie to nie tylko na jego samopoczucie, ale i motywację. Uprzejmość to też forma nagrody.
Doceniać wysiłki
Zdarzają się momenty, w których nawet te najbardziej trafione pomysły i projekty kończą się fiaskiem. W takiej sytuacji – mimo ogromu wykonanej pracy - pracownik nie może pochwalić się konkretnymi wynikami. Dlatego też należy dostrzegać nie tylko sukcesy, ale i wkład pracy podwładnych. Nawet jeśli pewne działania kończą się niepowodzeniem, warto wspierać innowacyjność podwładnych i zadbać o to, by ewentualne porażki nie zniechęcały ich do generowania nowych pomysłów i rozwiązań.
Jedna z amerykańskich firm postanowiła w nietypowy sposób nagradzać pracowników, których projekty – choć bardzo dobrze przygotowane i prowadzone – skończyły się fiaskiem. Osoby te otrzymują nagrody za „najlepszy pomysł, którego nie udało się wdrożyć w życie”. Co roku organizowana jest specjalna gala, na której w obecności wszystkich zatrudnionych pracownik odbiera swoją wygraną i wyrazy uznania. Tego typu akcje mają na celu zachęcanie wszystkich do generowania nowych rozwiązań i promowanie właściwych postaw pracowniczych.
Dodatkowa chwila wytchnienia
Jeśli firma osiąga zamierzone zyski, a pracownicy dokładają wielu starań aby zrealizować swoje zadania, warto dać im kilka dodatkowych dni wolnych. Niech spożytkują je jak chcą. Dzięki nim, będą bardziej wypoczęci i chętni do pracy. A przy okazji – wdzięczni. Wpadając w wir pracy wszyscy często czujemy się wypaleni i marzymy o choćby chwili wytchnienia. Dlatego w nagrodę warto „zafundować” najlepszym pracownikom dodatkowy wypoczynek. Jedni w tym czasie wybiorą się na wycieczkę, inni spędzą go na zabawie z dziećmi. Najważniejsze, że poczują się docenieni za wkład ich pracy i wrócą z nową energią, zapałem i świeżymi pomysłami. Wynagrodzenie finansowe tego nie zastąpi.
Zabawić się w asystenta
Kiedy firma znajduje się w „gorącym okresie” i w szybkim tempie musi zrealizować ogromną ilość zadań, warto pomóc swoim pracownikom. Dla menedżera podać pomocną dłoń – to przecież żadna ujma. Może on udzielić cennej porady lub ułatwić podjęcie trudnej decyzji.
W firmie Cigna Group niektórzy kierownicy – od czasu do czasu – serwują swoim pracownikom kawę. Mają wówczas możliwość poznania opinii swoich podwładnych, wysłuchania ich problemów, a także mogą pomóc im w realizacji trudnych zadań. Taka postawa prowadzi do zwiększenia zaufania pomiędzy pracownikami, a także w widoczny sposób przyspiesza proces realizacji projektów.
Zdmuchnąć wspólnie świeczki
Urodziny to szczególny dzień, dlatego warto świętować je razem z pracownikiem. Przykładowo, w firmie Cisco Systems, raz w miesiącu dyrektor organizuje uroczyste śniadania i zaprasza na nie wszystkich tych, którzy w ciągu minionych 30 dni obchodzili swoje urodziny. W tym czasie pracownicy mogą prosić swojego CEO o co tylko zechcą i wspólnie zdmuchują świeczki na torcie. Nie tylko czują się bardziej docenieni, ale też zmieniają swój sposób patrzenia na kadrę zarządzającą, jako na bardziej przystępną i pomocną. Chętniej dzielą się swoimi pomysłami i odważniej podchodzą do realizacji nowych projektów.
Dzielić się dobrym słowem
Jeżeli szef firmy nie ma zwyczaju chwalenia swoich pracowników, można sprawić, by oni sami wyrażali na swój temat pozytywne opinie. Raz na czas można zorganizować akcję, podczas której każda osoba napisze na kartce papieru co lubi i docenia w swoim współpracowniku. Następnie notki te przekazywane są do ich adresatów. Takie eventy nie generują żadnych kosztów, natomiast bardzo silnie wpływają na zwiększenie integracji i motywacji pracowników.
Umożliwić pracownikom zamianę
Każdy pracownik ma potrzebę rozwijania swoich kompetencji. Dobrym na to sposobem jest różnicowanie obowiązków. W przypadku najlepszych pracowników można nawet pozwolić na większą dozę samodzielności. Na przykład, dana osoba może czasowo zmienić projekt lub dział w którym pracuje. Może również – nie rezygnując z dotychczasowych obowiązków – prowadzić swój własny projekt albo współpracować przy realizacji innego. Będzie to dla niej ważną nagrodą. Pracownik nie tylko odczuje uznanie i pokładane w nim zaufanie, ale też będzie miał możliwość wykazania się w nowej roli.
Informować o sukcesach na forum publicznym
Kiedy pracownik - lub cały zespół – z powodzeniem zrealizuje jakiś projekt albo dokona czegoś naprawdę ważnego, należy pamiętać, by wspomnieć o tym na forum publicznym. Nie jest ważnym, czy podczas comiesięcznego zebrania, czy też w trakcie firmowej uroczystości. Natomiast istotnym jest, aby zaznaczyć kto i czego dokonał. Taka publiczna owacja dla niektórych pracowników znaczy o wiele więcej, niż nagroda finansowa.
Pracownik tygodnia
Większość firm stosuje comiesięczny system wynagradzania. A dlaczego – przynajmniej w pewnym zakresie – nie robić tego częściej? I to bez konieczności ponoszenia znaczących kosztów. Niektóre firmy praktykują wyznaczanie „pracownika tygodnia”. Jeżeli dana osoba w minionym tygodniu w szczególny sposób przyczyniła się do realizacji celów biznesowych, warto to zaznaczyć.
Przykładowo, w firmie SmartStartCoach.com menedżer miał zwyczaj stawiać bukiet świeżych kwiatów na biurku najlepszego pracownika. W miesiącach zimowych świeże kwiaty zastępowane były szklaną kulą, w której znajdowała się… złota rybka. Co ciekawe, nawet mężczyźni zabiegali o takie wyróżnienie. W rezultacie, efektywność i wyniki działań pracowników znacznie wzrosły, podobnie jak poziom motywacji i morale.
Pielęgnować wspomnienia
Nie tylko menedżerowie mogą nagradzać swoich podwładnych. Również pracownicy zatrudnieni na niższych szczeblach mogą docenić swojego przełożonego – mniej lub bardziej zainspirowani przez władze firmy. W jednej z amerykańskich organizacji członkowie pewnego zespołu projektowego postanowili – w ramach prezentu pożegnalnego dla swojego menedżera – przygotować kronikę wdrażanego przez nich projektu. Wyraźnie zaznaczyli w niej wkład pracy, jaki ich przełożony miał w realizację poszczególnych zadań oraz wszystkie miłe wspomnienia i zabawne historie.
Tak przygotowany prezent wręczono mu w ostatnim dniu jego pracy w firmie. Późniejsze badanie poświęcone benefitom oferowanym w firmie wykazało, że kronika ta była najcenniejszym „dodatkiem”, jaki kierownik ten otrzymał w ciągu swojej 40-letniej kariery. Miała ona dla niego o wiele wyższą wartość niż różnego rodzaju nagrody pieniężne.
A może „Ściana Zasłużonych”?
Większość ekspertów ds. HR sugeruje, że wyjątkowo skutecznym motywatorem pozafinansowym jest publiczna pochwała. Część z nich proponuje nawet, by w firmie wydzielić niewielką przestrzeń i przeznaczyć ją na tzw. „Ścianę Zasłużonych”. Należy na niej umieszczać zdjęcia pracowników, którzy w wybranym okresie w szczególny sposób przyczynili się do realizacji biznesowych celów firmy. Koniecznym jest również zamieszczenie dokładnego sprawozdania z ich działań. Pracownik, który znajdzie się na takiej ścianie, będzie stawiany innym za wzór. Poczuje się nie tylko doceniony.
Nagroda taka silnie zmotywuje go do dalszych, równie efektywnych działań.
Odpoczynek też jest ważny
Większość osób ma bardzo stresującą pracę. Więc tym bardziej docenia każdą chwilę, w której może się zrelaksować. Specjaliści sugerują, aby wygospodarować w firmie pomieszczenie, w którym pracownicy mogli by odpocząć, zrelaksować się, być może i pomedytować, a nawet się zdrzemnąć. Taka chwila odpoczynku nie tylko stanowi nagrodę, ale – dzięki możliwości rozluźnienia się – korzystnie wpływa na późniejszą koncentrację.
Wspierać pasje, albo… pomagać im się narodzić
Dobry pracownik to nie tylko podwładny, który mechanicznie wykonuje swoje obowiązki. To osoba, która czerpie przyjemność z pracy. Jak ją wzmocnić bez konieczności podwyższenia wynagrodzenia? Na przykład przez zwiększenie zakresu decyzyjności. Pracownik – im bardziej odpowiedzialny i samodzielny – tym silniej angażuje się w swoje działania i tym większą czerpie z nich przyjemność. Jeżeli lubi swoją pracę, rośnie prawdopodobieństwo, że stanie się ona jego prawdziwą pasją. Wtedy też znacznie poprawi się efektywność jego pracy i skuteczność działania.
Prestiżowe miejsce parkingowe
Jaki oryginalny benefit można zaoferować najlepszemu pracownikowi? Na przykład dobre miejsce parkingowe. Jeżeli będzie ono umiejscowione tuż obok stanowiska prezesa – tym lepiej. Pracownik będzie miał na przykład możliwość zamienienia kilku słów ze swoim najważniejszym szefem w drodze do pracy. Z pewnością poczuje się dzięki temu bardziej dowartościowany i zauważony. Może nawet zacznie chętniej przyjeżdżać od pracy.
Szanować życie prywatne pracownika
Zdarzają się sytuacje, w których pracownicy muszą wykonywać swoją pracę po godzinach – najczęściej kosztem życia rodzinnego. Dlatego bardzo miłym gestem ze strony pracodawcy byłoby zrekompensowanie tej sytuacji w mniej formalny sposób (abstrahując od ewentualnych dodatków pieniężnych).
Na przykład, w amerykańskiej firmie Richard Chang Associates Inc. menedżer postanowił sprezentować partnerom swoich pracowników małą niespodziankę. Każdy z nich otrzymał niewielki bukiet kwiatów z przeprosinowym, odręcznie napisanym listem. Ten drobny gest sprawił, że podwładni z większym zrozumieniem – i mniejszą niechęcią – podeszli do pracy w nadgodzinach. W efekcie – praca wykonywana była bardziej efektywnie. Co więcej, większość osób obdarowanych kwiatami odesłała podziękowania. W ten prosty sposób pracodawca nagrodził nie tylko swoich pracowników, ale i ich rodziny.
Wybory powszechne, czyli kto pracował najlepiej?
Poza docenieniem przez kadrę zarządzającą na forum publicznym osoby, która osiągnęła najlepsze wyniki, ciekawym sposobem mogą być również „wybory najlepszego pracownika”. Powinna w nich uczestniczyć cała firma. Do tego prestiżowego tytułu mogą być nominowani tylko pracownicy zatrudnieni na stanowiskach szeregowych lub specjalistycznych. Wybory mogą odbywać się w dowolnym okresie czasu – co miesiąc lub co kwartał. Mają one duży sens, gdyż pracownicy nominowani są przez swoich kolegów. Zatem osoba, w zamian za szczególny wkład pracy, będzie doceniona nie tylko przez swoich przełożonych, ale i przez współpracowników z pozostałych szczebli. To czasem o wiele bardziej wartościowa nagroda, ponieważ to właśnie koledzy obserwują swoje codzienne starania. Natomiast nagrody „odgórne” w części przypadków odbierane bywają jako stronnicze, zależące od humoru przełożonego i bieżących wyników, bez uwzględnienia wkładu i starań pracownika.
A może telepraca?
Jak wspomniano wcześniej, za dobre wyniki można oferować pracownikowi dodatkowy dzień wolny. Jednak, gdy nie jest to możliwe, można zaproponować mu telepracę. Z jednej strony będzie wykonywał swoje obowiązki, z drugiej natomiast – w dogodnym, wybranym przez niego miejscu. Czasami pracownicy decydują się na taką formę współpracy w zamian za nieznaczne obniżenie ich wynagrodzenia. Tego typu benefit często chętnie wybierany jest przez osoby mające wiele zobowiązań poza miejscem pracy. Pracodawca nie ponosi w związku z nim dodatkowych kosztów, natomiast pracownik ma szansę pogodzenia swoich obowiązków z życiem prywatnym. W ogromnej ilości przypadków przekłada się to na zwiększenie wkładu i starań pracownika w wykonywanie powierzonych zadań.
Magiczne słówko
Opracowując strategię wynagradzania można używać wielu różnorodnych składników, od elementów finansowych po najbardziej wymyślne benefity, czy udogodnienia. Nie należy jednak zapomnieć, że jest jeszcze jeden bardzo prosty sposób nagrodzenia pracownika. Wystarczy… powiedzieć mu „dziękuję”. I nie musi być to przekazane w oficjalnej formie, na forum publicznym, czy na „Ścianie Zasłużonych”. Wystarczy poświęcić pracownikowi chwilę uwagi i najzwyczajniej podziękować mu za ciekawy pomysł, wykonanie danego zadania, czy osiągnięcie godnego pochwały wyniku. Metoda na pozór błaha, jednak w codziennej pracy tak często zapomniana.
Podsumowanie
Choć składniki pieniężne są nieodzownymi elementami wynagrodzenia całkowitego, należy pamiętać, że w jego skład wchodzi również szereg różnorodnych benefitów. W czasach kryzysu gospodarczego niemal każdy pracodawca szuka oszczędności i stara się minimalizować koszty płac. Powyższe propozycje powinny zatem pomóc w opracowywaniu kompleksowych strategii wynagradzania bez konieczności zwiększania założonego budżetu. Nie tylko nie obciążą one kieszeni pracodawcy, ale korzystnie wpłyną na poziom motywacji i efektywności zatrudnionych przez niego pracowników.
Powrót do listy artykułów